اصل یکسان سازی در ترجمه های معاصر قرآن کریم به زبان فارسی (مجتبوی،معزی، رضایی اصفهانی، حداد عادل)

ترجمه ی قرآن که گفته می شود با ترجمه سوره فاتحه الکتاب توسط سلمان فارسی آغاز گشته است، در سه دهه ی گذشته به برکت شکل گیری نظام اسلامی در ایران، به والاترین جایگاه تاریخی خود رسیده است. ترجمه ی قرآن کریم پس از انقلاب اسلامی، کارنامه پر برگ و باری داشته و شاید بتوان گفت که بیشترین ترجمه های قرآن به زبان فارسی در همین دوره منتشر شده است؛ که همین موجب گشته برخی این دوره را نهضت ترجمه-ی قرآن کریم به زبان فارسی بدانند. ضرورت ارائه ترجمه ای دقیق و روان از قرآن در عصر کنونی موجب گشته تا ترجمه های بسیاری با شیوه های گوناگون به رشته تحریر در آید. بیشتر این کار ها، ترجمه هایی مطابق با متن قرآن به شمار آمده و توجه شایانی نیز به روان بودن و شیوایی نثر فارسی داشته-اند. در این میان در کنار نشر ترجمه های ارزشمند و گران سنگ قرآن به زبان فارسی، مقالات متعددی نیز تاکنون در نقد و معرفی این ترجمه ها منتشر شده است، در این مقالات صاحب-نظران فراوانی درباره این ترجمه ها قلم زده اند و اظهار نظرهای عالمانه، دقیق و گاه موشکافانه ای در مورد ترجمه ی قرآن و آسیب های آن داشته اند که برای مترجمین بعدی بسیار سودمند بوده و آنان را از لغزش های خرد و کلان نگاه داشته است. اما از جمله مباحثی که در این خصوص تاکنون بدان توجه شایانی نشده است یکسان سازی در ترجمه مشابهات قرآن است. این مشابهات خود به گونه های مختلفی تقسیم می شوند که لازم است در ترجمه قرآن کریم آنها را همانند و یکسان ترجمه کرد. اصول یکسان سازی ترجمه عبارت است از: 1- یکسان-سازی در ترجمه اسم ها. 2- یکسان سازی در ترجمه فعل ها. 3- یکسان سازی در ترجمه حروف. 4- یکسان سازی در ترجمه ترکیب ها و عبارات مشابه. 5- یکسان سازی در ترجمه جمله های مشابه. 6- یکسان سازی در ترجمه آیات مشابه. 7- یکسان سازی در ترجمه ساختارهای نحوی و صرفی مشابه. با توجه به گسترده بودن مبحث یکسان سازی و انسجام ترجمه قرآن توسط مترجمین معاصر، این پژوهش قصد دارد تا اصل یکسان سازی را در چهار ترجمه مشهور: ترجمه رضایی اصفهانی، مجتبوی، حداد عادل و معزی بررسی نماید. با بررسی های انجام شده می توان به جرات گفت مترجمان محترم کمتر به این مهم که یکی از اصول ترجمه است توجه نموده اند و گویی جز ترجمه رضایی اصفهانی، بقیه ترجمه ها کم و بیش این اصل را فراموش نموده اند. در این میان ترجمه حداد عادل، در ترجمه حروف مرکب یا حرف و ساختار نحوی حرفی، اصل یکسان سازی را رعایت ننموده و هر بار به گونه ای متفاوت ترجمه نموده است؛ گویی با اصل یکسان سازی ترجمه بیگانه است. از ترجمه معزی، که یک ترجمه تحت اللفظی به شمار می رود و هر واژه را از عربی برگردان نموده، انتظار می رود که پایبند به یکسان سازی ترجمه باشد، اما بسیاری از موارد، در مثال های متفاوت، این امر را رعایت ننموده است.